NIRE AITAREN ETXEA, de Gabriel Aresti ("A casa de meu pai", de Gabriel Aresti) 1963

Defenderei

a casa de meu pai.

Contra os lobos,

contra a seca

contra a usura,

contra a xustiza,

defenderei

a casa

de meu pai.

Perderei

o gando,

os campos,

os piñeirais;

perderei

os intereses,

as rendas,

os dividendos,

mais defenderei a casa de meu pai.

Quitaranme as armas

e coas mans defenderei

a casa de meu pai;

cortaranme as mans

e cos brazos defenderei

a casa de meu pai;

deixaranme

sen brazos,

sen hombros

e sen peito,

e coa alma defenderei

a casa de meu pai.

Morrerei,

perderase a miña alma,

perderase a miña prole,

mais a casa de meu pai

seguirá

en pé.

Botar unha cometa

Cando era nena estiven impresionada moito tempo con estes versos

Botar unha cometa

era guindar os soños

todos pola fiestra

Hoxe din con eles nunha antoloxía de poesía para nenos, accidentalmente. Foi como recuperar un pedazo das tardes de infancia nas que descubrín que a poesía non era escura e incomprensible, e tampouco ripio e pareado. A poesía servía para dicir cousas. A poesía servía. E desde aquela, xa para sempre, ata agora.

Laura

Vai facer tres anos que a coñezo. Camiña comigo por todos os lugares. Ás veces, pola rúa, lémbroa nos acenos das mulleres que pasan, nos seus zapatos, nos seus modos de agarrar forte o bolso. Pregúntome que levarán nos petos dos abrigos e se algo do que levan é semellante ao que Laura pode gardar secretamente nos seus. Observo como piden o xornal, como cambalean en tacóns, por se descubro a Laura. Pero ela é de ficción. É un personaxe do libro que nunca remato de escribir: non existe. Chameille así un día camiñando polos xardíns de Méndez Núñez, na Coruña. Había unha nena cun vestido branco, cun laciño detrás e zapatos brillantes. Daba chimpos como unha tola. De pé, xunto a outras mulleres, berrou unha señora que supoño sería súa nai: "¡Laura! ¡Como te manches no volvemos a salir!" E decidín chamarlle Laura á miña Laura, que daquela aínda non era case ninguén para min, que daquela nin sequera tiña identidade definida. Era un nome branco, axeitado, un nome como un pasaporte para viaxar polo tempo de escrita, nese proceso de tecer e destecer no que case todo é provisorio. Logo, á hora de poñer o punto final, teño a teima de cambiar os nomes dos personaxes, como se eles transmutasen para se converter en outros, como se eles xa non fosen meus. Cando menos así o fixen ate o de agora, como un ritual necesario para superar o trauma de entregalos aos demais, aos que len. Tamén como forma de seguir posuíndoos eu un pouco, nos seus nomes primeiros, secretos, non revelados.

Nunha ocasión vin unha rapaza sentada na cafetaría que hai na Praza Cervantes, en Santiago, esa que antes se chamaba Generaciones. Tomaba un café mentres subliñaba un exemplar de Cartas a un joven poeta de Rilke. Pensei instantáneamente que Laura podía ser esa muller, non unha como ela senón precisamente esa. Que talvez Laura saíra do meu ordenador e dos meus cadernos para aparecer aí, diante de min. Barallei a posibilidade de erguerme e falar con ela, de facerlle preguntas aínda sen resolver, de considerala perfectamente real ao xeito unamuniano.

De cote o que escribimos acompáñanos. A todas horas, con indiscrección. Estou escribindo baixo a ducha, escribo mentres conduzo, escribo mentres me aburro ou mentres agardo nos aeroportos, que teñen certa dimensión especialmente propicia para a escrita. Creo que a ficción medra dentro do corpo, xa non na cabeza senón no corpo enteiro, como unha especie de ovo que hai que nutrir coa propia vida, que hai que quecer a costa de perder o propio calor para que bote raíces, para que evolúa. Aí é onde Laura vive, persistente, como un parásito de min que moitas veces pensei en abandonar, que moitas veces tivo ciumes desas outras historias que si rematei. Alí, nese lugar seguro que é tamén un xeito de condena a morte, un parto prolongado do que ela e eu nos alimentamos, e do que as dúas desexamos saír indemnes.

Sobre a escrita e a imbecilidade

Teño encargado Emaús, de Baricco, que edita Galaxia en traducción ao galego de Carlos Acevedo, e simultaneamente á súa saída en castelán. Foi unha delicia chegar á libraría e que me preguntaran en que idioma quería o libro: poder optar, que haxa valentes que traballen para que eu poida facer a miña escolla. E mentres chega o libro esta semana que entra, mergúllome na rede para atopar estas declaracións recentes do autor, que deixo aquí.

Preguntado por el significado de la literatura, Baricco ha dudado unos instantes y ha sentenciado: "La literatura es como la imbecilidad. No hay una definición, sino muchos ejemplos". (europapress.com)

A literatura de Baricco é indefinible. Non sigue camiños marcados nin marca camiños que seguir (ou se o fai, abandónaos con cada novela para debuxar outros novos). E é para min un exemplo de oficio, de reinvención, de escrita sen máscaras, sen atallos, sen trucos, sen imposturas nin fogos de artificio. Ten razón no que di, agás porque hai máis exemplos de imbecilidade que de literatura, pero diso el non ten a culpa.

Disfrutemos de Emaús.